In 6 stappen naar slim vertrouwen binnen je team

Door Doorpak op 26 januari 2018

Er zijn 4 typen vertrouwen waarvan het type ‘slim vertrouwen’ de beste teamprestatie oplevert. Als trainer van de opleiding Doorpakken in teamwork ben ik ook op een vriendenweekendje met de theorie in de praktijk bezig. Lees hier mijn eigen ‘geen vertrouwen’ situatie en 6 stappen om binnen jouw team ‘slim vertrouwen’  te creëren.

4 typen vertrouwen

Stephen Covey jr. schrijft erover in zijn boek ‘The speed of trust’. Een tool cq. handvat dat je kunt toepassen in elke situatie. Langs twee assen legt hij uit welke typen vertrouwen er zijn:

• Geneigdheid tot vertrouwen
• Analyse (mate waarin je geneigd bent om te analyseren)

1. Blind vertrouwen

Ben je in de context waarin je je begeeft goedgelovig? Vertrouw je de ander zonder al te veel woorden én neem je zelfs dingen aan die je niet zeker weet ofwel geanalyseerd hebt? Daarop plakken we het stempel blind vertrouwen. Dit vertrouwen komt het teamwork ten goede als er veel of snel werk moet worden geleverd. Je geeft er (on)bedoeld ook een signaal mee af aan je teamgenoot dat je aan de slag wilt en vertrouwt op zijn of haar expertise en ervaring. Denk aan Defensie. Het kan echter zijn dat de ander ook wel eens aannames doet die niet juist zijn, of fouten maakt. Dan mist de kritische toets die jij had kunnen bieden.

2. Geen vertrouwen

Ben je wel eens besluiteloos in bepaalde situaties? Misschien had je weinig de neiging om anderen te vertrouwen én weinig animo om te analyseren. Dit kwadrant noemen we geen vertrouwen. Je onttrekt je eigenlijk aan het teamwork, omdat je niet per se bent aangehaakt bij je teamgenoten of hetgeen je aan het doen bent. Het beste is om dit te bespreken, zodat jij en het team daarna verder kunnen. We zien helaas nog te veel dat dit niet gebeurt, met als risico een status quo; men maakt fysiek wel onderdeel uit van het team, maar is mentaal niet meer aanwezig. Denk aan een inhechtenisneming. Ik neem aan dat je niet wil dat jouw teamleden zich zo voelen.

3. Wantrouwen

Achterdocht is helaas wat wij nog vaak zien in teams en organisaties. Dat betekent dat er weinig de neiging is om anderen te vertrouwen. Anderzijds ben je continu bezig om informatie te verzamelen die jou bekrachtigen in het wantrouwen dat je toch al had. In het teamwork kan dit ‘advocaat van de duivel’ gedrag functioneel zijn voor een kritisch toets. Vaak zal het echter leiden tot een ‘lose/lose’ situatie waarin je alleen nog bezig bent met het bewijzen van het ongelijk van de ander. Daarmee frustreer je de samenwerking. Wanneer politieagenten of personeel op Schiphol zich zo gedragen, zullen zal het langer duren voor zij hun werk kunnen opleveren.

4. Slim vertrouwen

De meeste ontwikkeling en succes ervaar je als je jouw beoordelingsvermogen volledig de kans geeft. Dit betekent dat je wel de neiging en intentie hebt om anderen te vertrouwen. En toch wil je de situatie in kaart hebben om een bewuste en (ir)rationele keuze te maken. Op korte termijn moet je wat tijd investeren om informatie te vergaren én de relatie te behouden. Maar dit verdient zich ALTIJD terug. Denk aan een huisarts die respectvol vragen stelt.

Teams die in slim vertrouwen met elkaar samenwerken leveren de beste teamprestaties: ze werken, vergaderen en beslissen sneller en besparen kosten.

Op het moment dat ik dit blogje schreef, hing ik in de lucht. Een weekendje naar Lissabon met 3 vrienden. Elk jaar doen we een stedentrip waarin we lekker een hapje eten en drinken, wat cultuur snuiven, uitgaan én sinds een aantal jaren (steeds betere) gesprekken voeren. We zaten dit jaar in een hotelletje in Caïs de Sodré, een bruisende buurt met volop uitgaansgelegenheden. Ik was vol vertrouwen dat het weer een goed en ontspannen weekend zou worden.

Zweet in mijn handen

Toch was er dit weekend wederom een moment van spanning. Zelfs zo erg dat ik het zweet in de handen had staan. En dus vroeg ik me achteraf af of dit terecht / logisch was?! Had ik een gebrek aan vertrouwen? Hoe kwam dit? En de meest belangrijke vraag voor mezelf: hoe kon ik de ontspanning en het vertrouwen weer vinden?

Goedkope vlucht

Tijdens het boarden richting Lissabon begonnen de irrationele gedachten al weer te komen. Nu tijdens het typen voel ik ook al weer lichte zweethanden. Ik zal je eerlijk zeggen dat we een zo goedkoop mogelijk vliegticket hadden gekocht en dat voedt mijn vertrouwen op een goede en veilige vlucht niet bepaald. Daar hoort voor mij de gedachte bij dat het dan wel minder qua kwaliteit zal zijn en de kans op neerstorten van het vliegtuig groter is. Echter heb ik nog nooit de statistieken erop nagelezen of dit werkelijk zo is. Noch heb ik een praatje gemaakt met de piloot om erachter te komen of hij werkelijk zijn papieren heeft en over de juiste houding en ervaring beschikt. Uiteindelijk ben ik gewoon ingestapt met het idee ‘Als er iets gebeurt, ben ik gelukkig in één klap dood’.

Stoere bek

Nu ben ik uiteindelijk veilig opgestegen en geland. Bovendien zijn m’n vrienden nog steeds m’n vrienden (hoop ik). Maar dit kan ook gebeuren in de dynamiek van de samenwerking. Wat daarom het belangrijkste voor mij was om te beseffen, is wat ik voor, tijdens en na het instappen deed. Ik zette namelijk een grote stoere bek op tegen m’n vrienden en het volgende moment zei ik nog weinig. Kortom het werkelijke contact verdween. Ik realiseerde me ineens dat dit kennelijk mijn neiging is in situaties die voor mij ongemakkelijk of spannend zijn. Kortom; ik zat in het geen vertrouwen kwadrant.

Slim vertrouwen

Terug naar mijn terugkerende spanningsmoment; elk jaar gaan we met het vliegtuig en daar zit een stukje angst – gebrek aan vertrouwen – van mij. Ooit heb ik met mijn vrouw in Peru een binnenlandse vlucht gedaan van Cusco naar Lima die ik nooit over zou willen doen. We belandden in een luchtzak en hadden vervolgens 3 kwartier hevige turbulentie. Ik zal je de details besparen. Uitkomst was in ieder geval dat ik vanaf dat moment nooit meer volledig vertrouwen en plezier heb gehad in vliegen.

De eerstvolgende keer dat ik dat ervaar ga ik het volgende doen om in het slim vertrouwen kwadrant te komen: mijn vrienden of teamgenoten deelgenoot maken van mijn twijfel of angsten. Ik denk dat dat helpt.

Wat doe jij als je je ongemakkelijk voelt, of onzeker bent?

Hans